Diện mạo nông thôn mới ở xã vùng biên

Từ trung tâm huyện ngược theo quốc lộ 7A lên thị trấn Mường Xén (huyện Kỳ Sơn) rồi rẽ phải men theo quốc lộ 16, phải đi hơn 140 km và mất cả buổi sáng mới đến xã biên giới Nhôn Mai của huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Ðến bản Nhôn Mai –trung tâm của xã, chúng tôi thật sự ngạc nhiên bởi ở giữa bốn bề đồi núi, nhiều ngôi nhà được xây dựng mới khang trang, những mái tôn xanh, đỏ xen lẫn những mái ngói truyền thống, trước sân hay đầu hồi nhà là những chảo ăng-ten ngóc lên nhìn trời. Nhiều nhà làm dịch vụ, hàng quán, mở máy xay xát thóc, ngô... Dân cư quây quần dọc hai bên đường như một khu phố nhỏ. Vào thăm ông Kha Dương Tiến, nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã, năm nay đã qua tuổi 60, nhưng còn tráng kiện, vẫn sẵn sàng ra sân chơi bóng chuyền với đám thanh niên mỗi khi chiều về. Sau chén trà nóng, biết tôi sẽ đi bản Huồi Cọ, ông tự hào “Huồi Cọ bây giờ khác xưa lắm rồi, không giống như cái hồi anh em mình lên đó xây dựng phong trào khuyến học đâu, đường xá đi lại dễ dàng, cuộc sống của người dân bây giờ khấm khá lắm”. Nói rồi ông bước phăm phăm ra sân định dắt xe máy ra cổng sẵn sàng đi cùng tôi lên thăm bản Huồi Cọ. Thấy vậy, Chủ tịch xã Lữ Ngọc Tinh lên tiếng “Tí nữa ta xuống xã rồi đi xe ô tô bác ạ”. Tiết trời vùng biên ngày cuối hạ, nắng đã bớt gay gắt hơn. Không khí êm dịu và thoảng hương của những nương ngô đang vào vụ thu hoạch. Mấy đám ruộng ven đường cứ đầy ắp tiếng cười của bà con đang khẩn trương cấy cho kịp vụ mùa. Vừa đi đường, ông Kha Dương Tiến vừa kể chuyện vui, vừa diễn giải những tên bản, tên làng theo nghĩa tiếng Thái. Đến bản Na Hỷ, ông bảo Na là ruộng, Hỷ là hàng rào. Ngày xưa bà con thả trâu bò, lợn gà rất bừa bãi, nên ruộng phải rào kín không thì chúng vào phá lúa, về sau người ta quen gọi đám ruộng ấy là Na Hỷ và cũng đặt tên cho bản luôn. Cứ thế ông lần lượt giải nghĩa các từ Na Lợt, Huồi Cọ, Huồi Măn, Xói Voi... Tên mỗi bản gắn liền với một giai thoại mà chúng tôi nghe không nhịn được cười. Ngồi trên chiếc xe chạy bon bon trên con đường nhựa phẳng lì, ông Tiến trầm ngâm: “Ngày trước, anh em mình từ bản Nhôn Mai lên Huồi Cọ phải nghỉ ăn trưa ở Na Hỷ, đến bản Xói Voi thì trời đã xế chiều, phải ngủ lại để sớm hôm sau đi tiếp, bây giờ lên đó không còn phải đi bộ và chưa đầy 1 tiếng đồng hồ là tới nơi, sướng thật”.

Sắn cao sản là cây làm giàu của đồng bào các dân tộc xã biên giới Nhôn Mai.

Điều dễ nhận ra sự đổi thay của Nhôn Mai chính là hệ thống giao thông từ trung tâm xã đến các bản đã được mở, nhiều tuyến đã được bê tông hóa, có cầu bắc qua khe suối giúp cho bà con đi lại thuận lợi, an toàn. Đường đi lại trong các bản Nhôn Mai, Na Hỷ, Na Lợt, Có Hạ, Huồi Cọ, Xói Voi, Thằm Thẩm, Xà Mặt đã bê tông hóa, trường học, trạm y tế đã được xây dựng kiên cố; trụ sở UBND xã cũng đang được xây dựng, chỉ độ 2 tháng nữa sẽ bàn giao đưa vào sử dụng. Chủ tịch xã Lữ Ngọc Tinh hồ hởi nói: Xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, có 12 thôn, bản. Thời gian qua, xã được đầu tư từ nhiều chương trình, dự án như: Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, chương trình giảm nghèo bền vững, chương trình phát triển KTXH vùng dân tộc thiểu số và miền núi và sự hỗ trợ tích cực của cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Nhôn Mai… Nhờ đó, đời sống của bà con nay đã được cải thiện rất nhiều: Tất cả các bản đều có điện thắp sáng; hầu như nhà nào cũng có xe máy, có phương tiện nghe nhìn.

Trong câu chuyện về chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, Chủ tịch UBND xã Lữ Ngọc Tinh cho biết thêm: Xã có nhiều tiềm năng, nhất là về phát triển kinh tế đồi rừng. Những năm trước đây huyện đã thí điểm trồng chanh leo ở Huồi Cỏ, Thằm Thẩm và ban đầu phát huy hiệu quả, đem lại thu nhập cao và giúp bà con hai bản này thoát nghèo. Nghe Chủ tịch Lữ Ngọc Tinh nói vậy, tôi nhớ lại cách đây 5,6 năm bản Huồi Cọ được huyện chọn xây dựng mô hình “Điểm sáng vùng biên” và đầu tư vốn cho bà con trồng chanh leo, những năm ấy thu nhập hàng năm của bản đạt trên 20 tỷ đồng. Tuy nhiên, những năm sau này cây chanh leo thường xuyên bị bệnh, nhiều chuyên gia đầu ngành vào đây nghiên cứu nhưng không khắc phục được. Trước thực trạng đó, xã chuyển đổi từ cây chanh leo sang trồng gừng và hiện nay cây sắn cao sản đã trở tành cây chủ lực thay thế chanh leo và gừng. Toàn xã hiện có 300 ha sắn cao sản. Các hộ dân trồng sắn cao sản đều có thu nhập hàng năm từ 50 đến 100 triệu đồng, cá biệt như hộ gia đình anh Và Bá Già ở bản Thằm Thẩm thu nhập gần 200 triệu đồng.  Ðây là một hướng làm giàu của xã. Ngoài đầu tư vào cây sắn, bà con còn đầu tư chăn nuôi đại gia súc, đào ao nuôi cá, bà con dân tộc Mông ở Huồi Cọ, Huồi Măn, Phá Mựt, Thằm Thẩm còn đầu tư trồng đào mốc với diện tích gần 30 ha. Anh Và Khua Đớ - Trưởng bản Huồi Cỏ hồ hởi với khoe chúng tôi: “Bản Huồi Cỏ có 56 hộ, 347 nhân khẩu. Đồng bào dân tộc Mông ở đây ai cũng siêng năng cần cù. Sau khi bỏ cây chanh leo chung tôi tập trung trồng gừng, đào mốc, sắn cao sản và chăn nuôi đại gia súc theo vùng. Nay diện tích sắn là gần 40 ha, cây đào mốc trên 18 ha và gần 400 con trâu, bò, hơn 1000 con gà đen truyền thống của đồng bào Mông. Thu nhập bình quân đầu người hiện nay khoảng 40 triệu đồng/năm”.

Ông Xeo Văn Tình, là già làng, người có uy tín ở bản Na Lợt cũng là điển hình về phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo. Gia đình ông tự khoanh nuôi, bảo vệ và khai thác 2 ha chè hoa vàng. Ngoài ra ông còn trồng thêm 3000 gốc trong 2 ha vườn cây ăn quả của gia đình, nuôi hơn 20 con trâu, bò sinh sản, trừ chi phí sản xuất và sinh hoạt hàng ngày, mỗi năm vợ chồng ông còn lãi 50 triệu đồng. Ông Xeo Văn Tình chia sẻ “Trâu, bò sinh ra một số bán để lấy kinh phí đầu tư sản xuất, một số thì tôi cho các hộ nghèo nuôi ghé, sau 3,4 năm thì mình thu lại con giống”.

Trước khi ra về, anh Và Bá Tịnh, Phó Chủ tịch UBND xã Nhôn Mai mời tôi đi thăm quan thác Nha Vang và giao lưu văn nghệ với Câu lạc bộ dân ca dân vũ bản Nhôn Mai. Nhìn những gương mặt vui tươi, những bước chân nhịp nhàng của bà con dân tộc Thái, những nụ cười hồn nhiên, thơ ngây của những em bé. Tôi cảm nhận được cuộc sống mới ở nơi biên cương này đang đổi thay từng ngày.

Dấu ấn của Bộ đội Biên phòng

Chè hoa vàng bản Na Lợt, xã Nhôn Mai được khách hàng tin dùng

Nhôn Mai có 12 bản, 865 hộ, hơn 4000 nhân khẩu, chủ yếu là dân tộc Thái, Mông, Khơ mú đời sống của bà con vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Để xây dựng nông thôn mới, góp phần xây dựng vùng biên vững mạnh toàn diện nhiều năm qua, cấp ủy, chính quyền xã biên giới này cùng với sự đầu tư của Nhà nước đã tích cực tuyên truyền, vận động hướng dẫn người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi và ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp công sức xây dựng nông thôn mới. Chủ tịch xã Lữ Ngọc Tinh cho biết: Với sự đầu tư nguồn lực của Nhà nước, sự hỗ trợ tích cực của Đồn biên phòng Nhôn Mai, sự chung sức của người dân, từ năm 2020 lại nay, xã Nhôn Mai đã tập trung vào xây dựng nông thôn mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đảng bộ xã nhiệm kỳ 2020-2025. Là xã biên giới còn nhiều khó khăn, bắt tay xây dựng nông thôn mới không hề đơn giản, nhưng sau khi nghiên cứu kỹ bộ tiêu chí nông thôn mới lãnh đạo xã đã bàn và thống nhất quan điểm là “dễ làm trước, khó làm sau, kiên trì, bền bỉ, quyết không nhụt chí”. Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã, cùng các tổ chức đoàn thể chính trị đã tuyên truyền, vận động bà con các dân tộc tập trung phát triển kinh tế. Nhờ đó, đến nay có 100% số hộ gia đình, sinh sống tại 12 thôn bản đều phát triển kinh tế đồi rừng và có thu nhập ổn định.

Thượng tá Phan Thanh Hồng, Đồn Trưởng đồn Biên phòng nhôn Mai chia sẻ: Những năm qua, cùng với công tác quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia, cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Nhôn Mai còn tích cực hưởng ứng phong trào thi đua “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” bằng những công việc thiết thực, hiệu quả.

Từ năm 2020 đến nay, Đồn Biên phòng Nhôn Mai đã kết nối các doanh nghiệp, các tổ chức, các nhà hảo tâm hỗ trợ vốn xây dựng hàng trăm công trình, phần việc với tổng trị giá gần 6 tỷ đồng. Trong đó, xây dựng, sửa chữa hơn 20 nhà ở cho các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn; hỗ trợ, xây dựng 01 điểm trường bán trú, 03 cầu dân sinh, 05 giếng khoan, 01 bể nước quân dân, hỗ trợ hàng chục mô hình sinh kế; giúp dân làm đường giao thông nông thôn; tổ chức trồng hàng chục nghìn cây lấy gỗ, cây ăn quả tại các cơ quan, đơn vị, trường học, dọc đường tuần tra biên giới và các hộ gia đình; nhận nuôi 13 em học sinh có hoàn cảnh khó khăn…Hiện nay các mô hình sinh kế do Đồn biên phòng Nhôn Mai hỗ trợ hộ nghèo đều phát huy tốt hiệu quả, nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Nhôn Mai giúp dân làm đường giao thông nông thôn

Việc Đồn biên phòng tích cực tham gia xây dựng nông thôn mới ở Nhôn Mai đã góp phần cùng xã đạt được kết quả tích cực. Bộ mặt nông thôn của xã biên giới này không ngừng đổi mới, đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên rõ rệt, qua đó đã góp phần củng cố lòng tin của đồng bào đối với sự lãnh đạo của Đảng; tăng cường “thế trận lòng dân” vững chắc nơi biên giới. Đây cũng là nhân tố tích cực giúp Đồn biên phòng Nhôn Mai hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị, cùng toàn dân bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong tình hình mới.

“Trong thời gian tới, Đồn biên Nhôn Mai tiếp tục bám nắm địa bàn tìm hiểu tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của bà con; chủ động tham mưu, phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương trong công tác định hướng, hỗ trợ người dân phát triển kinh tế-xã hội, góp phần quan trọng làm thay đổi diện mạo vùng dân tộc thiểu số và miền núi, xây dựng nền biên phòng toàn dân và thế trận biên phòng toàn dân vững chắc” Thượng tá Phan Thanh Hồng cho biết thêm.

Cầu dân sinh bản Phá Mựt, xã Nhôn Mai do Đồn Biên phòng Nhôn Mai hỗ trợ xây dựng.

Để hoàn thành mục tiêu xây dựng nông thôn mới ở một xã biên giới nhiều khó khăn, bên cạnh nguồn lực đầu tư của Nhà nước, sự hỗ trợ tích cực của Đồn biên phòng Nhôn Mai, xã đã phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, huy động sự chung sức của người dân để thực hiện các tiêu chí. Chủ tịch xã Lữ Ngọc Tinh tin tưởng: “Do từ đầu năm 2022 đến nay áp dụng bộ tiêu chí mới, qua rà soát, đánh giá lại, hiện xã chỉ đạt 11/19 tiêu chí. Dù bộ tiêu chí mới có nhiều tiêu chí rất khó đạt và cần mức đầu tư cao nhưng xã cũng xác định lộ trình thực hiện, ưu tiên những tiêu chí dễ làm trước, khó làm sau, kết hợp huy động mọi nguồn lực, nhất là nguồn lực trong nhân dân để đầu tư xây dựng nông thôn mới. Thời gian tới xã sẽ phối hợp với Đồn biên phòng nhôn Mai tiếp tục huy động nguồn lực để bê tông hóa tuyến đường lên Phá Mựt, Huồi Măn và hoàn thành mục tiêu nhà ở cho người nghèo, tiếp tục hỗ trợ sản xuất để nâng cao đời sống của người dân bảo đảm mức sống đạt chuẩn nông thôn mới. Với việc hoàn thành 11/19 tiêu chí sẽ là tiền đề vững chắc đưa xã “về đích” nôn thôn mới trong giai đoạn 2025-2030, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân”.

                                                                                        Vi Hợi